Açık Lise Biyoloji 5 (Seçmeli Biyoloji 1) Dersi Terimler Sözlüğü

Açık Lise Biyoloji 5 (Seçmeli Biyoloji 1) Dersi Terimler Sözlüğü

A – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

aglutinasyon :

Antijen ve antikorların tepkimesi sonucunda kan hücrelerinin
kümeleşmesi.

akromegali :

Ergenlik sonrasında büyüme hormonu salgısının artmasıyla el, ayak ve yüz kemiklerindeki orantısız büyüme şeklinde görülen rahatsızlık.

akson :

Sinir hücresinin gövde kısmından çıkan ve impulsları hedef hücreye taşıyan, tipik olarak uzun olan uzantı.

aktin :

Hücre iskeletinde bulunan protein yapıdaki kas iplikciği

amonyak :

Amino asitlerin metabolizması sonucunda ortaya çıkan ve suda çözünen oldukça zehirli atık ürün.

amilaz :

Nişastayı parçalayarak dekstrin ve maltoza çeviren enzim.

amino asit :

Birbirlerine bağlanarak proteinleri oluşturan azotlu organik moleküller, proteinlerin yapı taşı.

antijen :

Vücuda girince bağışıklık sistemini uyararak antikor oluşturan yabancı madde ve mikroplar.

antikor :

Kan ya da dokularda bulunan bazı yabancı maddeleri yok etmek için vücudun ürettiği protein yapısındaki savunma maddesi.

B – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

bağışıklık :

Bir organizmada, mikroorganizmalara ve bunların ürettiği maddelere karşı korunmayı sağlayan doğal ya da sonradan kazanılmış direnç.

bakteri :

Prokaryot canlılar grubunda bulunan bir hücreli mikroorganizmalar.

burkulma :

Eklem bağlarının veya çevresindeki dokuların gerilmesi
veya yırtılması.

Ç – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

çıkık :

Kemiklerin eklem yerlerinden ayrılması.

D – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

dendrit :

Sinir hücresinin hücre gövdesinden çıkan kısa ve çok sayıda dallanmış uzantılarından biri.

dentin :

Kollagen ve kalsiyum tuzlarından oluşan, diş ya da ilkel balık pullarının yapısında bulunan sert madde.

dermis :

Hayvanlarda derinin alt tabakasına verilen ad.

difüzyon :

Molekül ya da iyonların, yoğun oldukları ortamdan, daha
az yoğun oldukları ortama doğru yaptıkları geçiş hareketi.
Açık Lise Seçmeli Biyoloji 1 (Biyoloji 5) Testleri ve Konu Özetleri

diyabet :

Şeker hastalığı.

E – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

efektör organlar :

Sinir hücrelerinin bağlı olduğu ve sinirsel uyarılara karşı verilen cevabın yerine getirildiği organlar, sonuçlandırıcı organlar.

eklem :

İki ya da daha fazla kemiği birbirine bağlayan kısım.

emilim :

Sindirilmiş besinlerin ince bağırsaktan dolaşım sistemine geçmesi.

enzim :

Canlı hücrelerde meydana gelen, biyokimyasal tepkimelerde katalizör olarak görev yapan genellikle protein yapılı molekül.

endotel tabaka :

Kan damarlarının içini döşeyen tek katlı yassı epitel.

enfeksiyon :

Bakteri, virüs, mantar ya da protista gibi canlıların organizmaya girerek çoğalması.

epidermis :

Hayvanların vücudunu kaplayan derinin üst tabakası, üst deri.

epifiz :

Omurgalılarda beyinde bulunan ve melatonin hormonu salgılayan iç salgı bezi.

epiglottis :

Yutma sırasında yiyeceklerin gırtlak ve devamı olan soluk borusuna gitmesini engelleyen bölge, gırtlak kapağı.

epitel doku :

Hayvanlarda organizmanın vücut dışını, iç organların içini ve vücut boşluklarını astarlayan doku.

F – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

fotoreseptör :

Işığa duyarlı almaçlar.

G – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

glikojen :

Hayvanların karaciğer ve kas hücrelerinde depo edilebilen glikoz polimeri.

guatr :

Tiroit bezinin büyümesi ile oluşan hastalık.

H – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

hemoglobin :

Alyuvarlarda bulunan, kana kırmızı rengini veren, yapısında demir bulunan, oksijen ve karbon dioksit taşınmasında görev alan solunum pigmenti.

hipofiz :

Vücuttaki çeşitli fonksiyonları düzenleyen birçok hormonu üreten ve salgılayan, beyin tabanında hipotalamusun hemen altında yerleşmiş olan endokrin bez.

hipotalamus :

Görme, su dengesi, sıcaklık, uyku gibi çeşitli kontrol merkezlerini içeren, bazı organ ve bezlerin çalışmasını düzenleyen ön beynin alt bölgesi.

homeostazi (homeostatis):

Bir organizmanın dış ortamdaki değişikliklere rağmen kendi iç ortamını belli sınırlar arasında dengede tutması.

hormon :

Genellikle iç salgı bezleri tarafından üretilen ve kan ile taşınan, hücre ve dokular üzerinde etkili olan özel maddeler.

İ – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

Açık Lise Seçmeli Biyoloji 1 (Biyoloji 5) Testleri ve Konu Özetleri

ilik :

Kemiklerin içinde bulunan ve kan yapımının gerçekleştiği bölgeler.

impuls :

Uyarma sonucunda bir sinir hücresi boyunca meydana gelen kimyasal ve elektriksel değişiklikler.

inorganik madde :

Yapısında karbon zinciri bulundurmayan karbondioksit, su, tuz vb. madde.

insülin :

Pankreas hücreleri tarafından üretilen, kan şekerini düşüren hormon.

interferon :

Virüsle enfekte olmuş hayvan hücreleri tarafından üretilen ve diğer hücrelerin virüse karşı dayanıklı hâle gelmesine yardımcı olan savunma proteini.

impuls :

Nöronun uyarılması ile oluşan elektriksel ve kimyasal değişiklikler.

iris :

Gözün damar tabakasında bulunan ve göze renk veren kısım.

K – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

kafein :

Çay, kahve ve kola gibi içeceklerde bulunan uyarıcı etkisi olan bir madde.

kalp krizi :

Bazı nedenlerle kalp ritminin bozularak durma eğilimi göstermesi.

kangren :

Yeterince beslenemeyen veya bakteriyel enfeksiyona uğrayan bir dokunun yavaş yavaş ölümü ve çürümesi durumu.

kardia :

Midenin yemek borusu ile birleştiği genişlemiş kısmı, mide kapısı.

kemoreseptör :

Kimyasal maddelere karşı duyarlı olan almaçlar.

kırık :

Kemik bütünlüğünün bozulması durumu.

kimus :

Besinlerin midedeki sindirimi sonucu oluşan bulamaç.

kimyasal sindirim :

Besinlerin enzimler kullanılarak daha küçük yapılara ayrıştırılması olayı.

kollojen lif :

Protein yapılı, sert ve sağlam bağ doku elemanı.

kolesistokinin :

Pankreasın enzim salgılamasını, safranın da sindirim kanalına dökülmesini sağlayan hormon.

kondrin :

Kıkırdak doku ara maddesi.

kondrosit :

Kıkırdak doku hücresi.

kornea :

Gözün en dışta bulunan sert tabakasının yaklaşık 1/6’sını oluşturan saydam ön bölgesi, saydam tabaka.

koroner damar :

Kalbi besleyen kılcal damar.

kör bağırsak :

İnce bağırsak ile kalın bağırsağın birleştiği yerde bulunan ve ucu kapalı olan bağırsak.

L – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

lenf :

Lenf damarlarında dolaşan renksiz sıvı.

lenf düğümü :

Lenf damarlarının birleştiği yerlerde kapsülle çevrili küçük
hücre kümeleri.

lenfosit :

Lenf düğümlerinde üretilen ve bağışıklıkta rol alan akyuvar çeşidi.

lökosit :

Fagositoz yapan ya da antikor üreten kan hücresi, akyuvar.

M – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

meninges :

Beyin ve omuriliği çevreleyen üçlü zar.

menisküs :

Dizlerde ekleme binen ağırlığı dağıtma görevini üstlenen kıkırdak yapılar.

mercek :

Göze gelen ışığı kırarak retina üzerinde odaklanmasını sağlayan yapı.

metabolizma :

Canlı organizmalarda meydana gelen ve enzimlerle kontrol edilen kimyasal olayların tamamı.

mide özsuyu :

Mide içerisinde pepsinojen, HCl asit ve mukus gibi maddelerin bulunduğu sıvı.

mikrovillus :

Epitel hücrelerinin bağırsak boşluğuna bakan yüzeylerindeki küçük katlanmalar.

miyokart :

Kalpte bulunan kas yapı.

miyozin :

Aktin filamentlerle etkileşime girerek kasılmaya neden olan protein iplik.

monomer :

Büyük moleküllerin hidrolizi sonucu oluşan en küçük yapı birimi.

monosakkarit :

Genel formülü (CH2O)n olan en basit şeker molekülü.

mukoza :

Mukus salgılayan hücreleri taşıyan, sindirim, solunum gibi organların iç yüzeyini örten doku.

mukus :

Burun, nefes borusu, mide gibi yapıların iç yüzeyinde bulunan mukozada yer alan goblet hücreleri tarafından salgılanan kaygan, yumurta akı kıvamında yarı akışkan, glikoprotein yapısında koruyucu madde.

N – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

nabız :

Kanın atardamar duvarına yaptığı basıncın dalgalanma şeklinde bütün damar boyunca iletilmesi.

nöron :

1. Sinir hücresi. 2. Sinir sisteminin elektriksel impulsları taşımak için özelleşmiş temel hücreleri.

nörotransmitter madde:

İki nöron arasında veya bir nöron ile başka bir hücre arasında uyartı iletimini sağlayan kimyasal madde.

O – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

organ :

Organizma içinde aynı görevdeki dokulardan oluşmuş yapı.

organik maddeler :

Karbon içeren ve canlılar tarafından sentezlenebilen kimyasal madde.

osein :

Kemik doku ara maddesi.

osteosit :

Kemik dokuyu oluşturan hücreler.

otolit :

İç kulaktaki kanallarda yer alan, dengenin sağlanmasında görevli kalsiyum karbonattan oluşan küçük taşlar.

ödem :

Hücreler arasında normalden fazla miktarda sıvı toplanması.

P – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

pankreas özsuyu :

Sindirim enzimleri içeren ve pankreas tarafından ince
bağırsağa bırakılan sıvı.

papilla :

Dil üzerinde tadı alan küçük çıkıntılar.

perikard :

Kalbi dıştan saran ve bağ dokudan oluşmuş iki katlı zar.

periost :

Kemiği dıştan sararak enine büyümesini ve onarımını sağlayan bağ dokudan oluşmuş zar.

peristaltik hareket :

Sindirim sistemini oluşturan organların çeperlerinde
görülen ritmik ve kuvvetli kasılıp gevşeme hareketi.

periton zarı :

Karnın iç kısmını astarlayan zar, iki katlı karın zarı.

pigment :

Görünür ışığın belli dalga boylarını emen, diğerlerini yansıtarak renk veren madde.

plazma:

Kanın hücreler dışında kalan sıvı kısmı.

R – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

ranvier boğum :

Miyelin kılıfının akson boyunca kesintiye uğradığı boğumlar.

refleks :

Vücutta sinir ve kas sisteminin birlikte hareket ederek ani uyarılara karşı verdiği en kısa yanıt.

refleks yayı :

Reseptör hücreden efektör hücreye kadar uzanan sinir sistemi işlevi.

reflü :

Asitli mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşan rahatsızlık.

rektum :

Kalın bağırsağın anüs ile sonlanan düz kısmı.

reseptör hücre :

1. Çeşitli uyarıları alabilen ve duyu organlarının yapısında bulunan özelleşmiş hücre, hücre grupları veya sinir uçları. 2. Almaç.

retina :

Göz küresinin en içte bulunan, ışığa duyarlı hücreler ile sinir liflerini içeren tabakası, ağ tabaka.

S – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

safra kesesi :

Karaciğer tarafından üretilen safranın toplandığı ve gerektiğinde ince bağırsağa gönderen kese.

safra sıvısı :

Karaciğer tarafından üretilen ve yağların fiziksel sindiriminde
görevli sıvı.

sarkolemma :

Kasların hücre zarına verilen ad.

sekretin :

Onikiparmak bağırsağından salgılanan, pankreası ve karaciğeri uyaran hormon.

sinaps :

Sinir hücrelerinin akson uçlarının diğer sinir hücrelerine, epitel hücrelere, kas veya salgı bezi hücrelerine bağlanma bölgesi.

T – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

tansiyon :

Kanın atardamar çeperine yaptığı basınç.

toksin :

Zehir.

U – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

uyarı :

Canlılarda belli bir tepkiye yol açan fiziksel ve kimyasal etkiler.

V – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

vagus :

Beyinden çıkan parasempatik sinir.

varis :

Bacaklarda bulunan toplardamarların genişlemesi sonucunda oluşan hastalık.

Y – Biyoloji 5 Terimler Sözlüğü

Açık Lise Seçmeli Biyoloji 1 (Biyoloji 5) Testleri ve Konu Özetleri

yarım ay kapakçıkları :

Kalbin aort ve akciğer atardamarına açılan bölgelerinde bulunan kapakçıklar.

yutak :

Sindirim kanalının ağız ve burun boşluklarının arkasında kalan bölümü.